11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości

Narodowe Święto Niepodległości corocznie obchodzone jest w Polsce 11 listopada. Data ta została wybrana nieprzypadkowo, gdyż tego samego dnia w 1918 roku zawarty został rozejm w Compiègne, a w naszym kraju Józef Piłsudski został naczelnym wodzem wojsk polskich. Odzyskanie niepodległości po 123 latach zaborów było dla wszystkich Polaków wydarzeniem niezwykle ważnym i wzniosłym, niosącym nadzieję na lepszą przyszłość.

Historia Narodowego Święta Niepodległości: lata 1920-1989

Pierwsze oficjalne obchody Narodowego Święta Niepodległości odbyły się 14 listopada 1920 roku, tuż po zwycięstwie w Bitwie Warszawskiej. W kolejnych latach również przypadały one na pierwszą niedzielę po 11 listopada. Od 1926 roku (po przewrocie majowym) wydarzenia organizowane w Warszawie służyły też utrwalaniu kultu Józefa Piłsudskiego, pokazywaniu „dorobku obronnego państwa” na defiladach wojskowych oraz umacnianiu postaw propaństwowych w społeczeństwie polskim.

W 1928 roku Narodowe Święto Niepodległości ustanowił dniem wolnym od nauki Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Oficjalny status święta państwowego zyskało ono jednak dopiero w 1937 roku – wtedy też wybrano datę 11 listopada na dzień uroczystości. Niestety ogólnonarodowe obchody zdążyły się odbyć tylko dwa razy przed wybuchem II wojny światowej.

W czasach wojennych wszelkie przejawy patriotyzmu były bezwzględnie tępione przez okupantów. Podziemna prasa niepodległościowa co roku przypominała jednak o listopadowym święcie. Nawoływano w niej m.in. do bojkotowania niemieckich gazet, wyrobów tytoniowych oraz spirytusowych. Z czasem nasilały się też akty tzw. małego sabotażu – takie jak patriotyczne napisy i symbole na murach czy wywieszanie flag.

Po zakończeniu II wojny światowej zależny od Związku Radzieckiego rząd polski zniósł Narodowe Święto Niepodległości, w zamian proponując Narodowe Święto Odrodzenia Polski, obchodzone 22 lipca – w rocznicę proklamowania manifestu PKWN. Jednak w środowisku opozycyjnym nieoficjalne obchody 11 listopada stanowiły okazję do patriotycznego zjednoczenia. Były też one formą sprzeciwu wobec władz PRL.

W 1989 roku, po upadku komunistycznego systemu w Polsce, Narodowe Święto Niepodległości odzyskało swoją rangę. Od tego czasu 11 listopada to dzień ustawowo wolny od pracy i nauki (nieczynne są m.in. urzędy, szkoły oraz sklepy). W swoich założeniach ma on łączyć nie tylko przedstawicieli polskich władz państwowych czy wojskowych, ale też wszystkich Polaków w poczuciu jedności narodowej.

Narodowe Święto Niepodległości dzisiaj

W 2024 roku wypada 106. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości. Dziś z okazji Narodowego Święta Niepodległości w całym kraju organizowane są marsze, historyczne parady i wystawy, imprezy sportowe, defilady wojskowe oraz uroczystości religijne. Niektóre z nich to oddolne inicjatywy, a za inne odpowiadają władze lokalne lub krajowe. Branie udziału (czynnego albo biernego) w takich wydarzeniach to sposób na uczczenie pamięci osób, które przyczyniły się do tego, że Polska jest dzisiaj niepodległym krajem.