Choroba lokomocyjna

Choroba lokomocyjna jest uciążliwym schorzeniem, które może mocno uprzykrzyć każdą podróż. Jaka jest jej przyczyna? Jak z nią walczyć?

Ciesz się każdą podróżą! Jak zwalczyć chorobę lokomocyjną ?

Choroba lokomocyjna (znane także jako kinetosis) to częste zjawisko, które może zdarzyć się dzieciom, jak i dorosłym. Nawet takim, którzy nie mieli nigdy problemów z podróżowaniem w dzieciństwie. Bardzo często jest ona wynikiem błędnego postrzegania otoczenia, które „porusza” się przed naszymi oczami, a jednocześnie do mózgu nie dochodzi informacja o poruszaniu mięśniami. Jak można sobie radzić z uporczywymi objawami choroby lokomocyjnej? Kto najczęściej na nią choruje?

Czym jest choroba lokomocyjna

Choroba lokomocyjna to dość powszechne zjawisko, które dotyczy głównie dzieci od 2 do 12 roku życia. Nie oznacza to oczywiście, że dorośli nie cierpią na tą przypadłość- oni jednak chorują rzadziej. Choroba lokomocyjna częściej dotyczy też kobiet niż mężczyzn. Dotychczas choroba ta kojarzyła się z podróżami- samochodem, statkiem czy rzadziej, samolotem. Jednak od czasu wprowadzenia do powszechnego użytku okularów do rozszerzonej rzeczywistości, zwanych goglami VR, choroby lokomocyjnej nie można już jednoznacznie opisywać tylko jako chorobę związaną z podróżowaniem. Jest to coraz powszechniejsze zjawisko, szczególnie wśród użytkowników, którzy dopiero zaczynają swoją przygodę z goglami VR.

Jakie są przyczyny choroby lokomocyjnej? Najprościej ujmując, jest to spowodowane przez dysonans pomiędzy tym, co ciało robi, a tym co widzi i odczuwa. Jednym słowem, oczy widzą zmieniający się krajobraz za oknem, jednak ciało pozostaje w spoczynku. Dla mózgu i błędnika są to sprzeczne sygnały, ponieważ, dla nich, żeby otoczenie się zmieniało, ciało musi się poruszać. Czasami choroba lokomocyjna jest spowodowana intensywnym bujaniem- mowa o chorobie morskiej, która jest wariantem choroby lokomocyjnej.

Objawy choroby lokomocyjnej

Objawy choroby lokomocyjnej u dzieci i dorosłych są do siebie podobne. Najczęstszym symptomem są nudności i wymioty. Jest to wina podrażnienia błędnika, który odpowiada za zmysł równowagi w organizmie. Do tego dochodzą też często zawroty głowy a nieco rzadziej bóle. Wymienić trzeba także silne pocenie się, bladość skóry, zmęczenie oraz szybki i płytki oddech. Z powodu nudności dochodzi do utraty apetytu i zwiększonego wydzielania śliny.

Objawy choroby lokomocyjnej są najczęściej szybko przemijające i przeważnie ustają od razu po zakończeniu podróży. Jednakże uczucie zmęczenia może utrzymywać się dłużej i trwać nawet kilka godzin lub nawet dni.

Czy choroba lokomocyjna u niemowląt może wystąpić? Tak, ale są to sytuacje dużo rzadsze. Niemowlęta częściej są przewożone w pozycji leżącej i często też nie widzą zmieniającego się krajobrazu przez co nie odczuwają tak skutków podróży. Choroba lokomocyjna rozwija się najczęściej u dzieci od 2 do 12 roku życia, największe nasilenie przypada najczęściej na okres około 6 lat.

Leczenie choroby lokomocyjnej

Jak złagodzić objawy choroby lokomocyjnej? Na szczęście istnieją skuteczne metody radzenia sobie z tą przypadłością- zarówno farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.

Dimenhydramina

Podstawowy lek na chorobę lokomocyjną to dimenhydrynat (albo inaczej dimenhydramina), czyli popularny Aviomarin. Jest to lek bardzo skuteczny choć ma już wiele lat. Należy do grupy leków przeciwhistaminowych I generacji. Wpływa na ośrodek wymiotny w rdzeniu przedłużonym oraz na odruchy błędnikowe. Ponadto hamuje wydzielanie śliny i perystaltykę jelit, oraz zmniejsza ilość wydzielanego soku żołądkowego. Niestety łatwo przenika przez barierę krew-mózg, dzięki czemu może oddziaływać na Ośrodkowy Układ Nerwowy (OUN). To z tego powodu dimenhydramina wykazuje właściwości usypiające. Jest to lek skuteczny i bezpieczny, ale przeznaczony tylko dla dzieci od 6 roku życia.

Preparaty ziołowe

Dla młodszych dzieci można zastosować preparaty na bazie imbiru. Korzeń imbiru od dawna znany jest ze swoich właściwości odtruwających, przeciwwirusowych, przeciwbakteryjnych i umiarkowanie przeciwbólowych. Posiada on jednak jeszcze jedną właściwość, jaką jest działanie przeciwwymiotne. Głównie jest to zasługa obecnych w nich gingeroli i shogaoli. W aptekach są dostępne liczne preparaty zawierające wyciąg z imbiru na nudności i wymioty w postaci syropów, kropli doustnych czy tabletek. Mogą je stosować dzieci od 3 roku życia, jak i dorośli, a nawet kobiety w ciąży. W odróżnieniu od dimenhydraminy, preparaty imbiru nie powinny wykazywać właściwości usypiających. Niestety jednocześnie ich skuteczność nie jest tak wysoka, jak w przypadku preparatów z dimenhydraminą. Poza imbirem można stosować także napary czy olejki z miętą pieprzową jednak ich działanie może być nieco słabsze.

Leki na receptę na chorobę lokomocyjną

W Polsce na nudności i wymioty bez recepty są dostępne głównie preparaty z dimenhydraminą lub z wyciągiem z imbiru. Są jednak dostępne także inne preparaty o skutecznym, przeciwwymiotnym działaniu, jednak tylko dostępne na receptę lekarską. Mowa tu głównie o hydroksyzynie i prometazynie. Oba leki, podobnie jak dimenhydrynat, są lekami przeciwhistaminowymi I generacji i wykazują podobne działania. Mogą być skutecznie stosowane na objawy choroby lokomocyjnej.

Metody niefarmakologiczne

Poza leczeniem farmakologicznym istnieją także skuteczne domowe metody na chorobę lokomocyjną. Warto zastosować w praktyce tych kilka punktów opisanych poniżej:

dostęp do świeżego powietrza- w czasie podróży warto mieć otwarte okno aby zapewnić stały napływ świeżego powietrza
siedzenie przodem do kierunku jazdy, jeśli to możliwe i najlepiej z przodu pojazdu niż z tyłu
usunięcie źródeł zapachu jedzenia, które może pobudzić perystaltykę jelit
częste picie niewielkich ilości wody i pilnowanie o odpowiedni stan nawodnienia organizmu
unikanie czytania książek lub telefonu- lepiej jest skupić wzrok na odległym punkcie na horyzoncie
spożywanie lekkostrawnych posiłków przed podróżą

Bibliografia:

T. Frankiewicz; Dimenhydrynat- lek zapobiegający chorobie lokomocyjnej; Medycyna i życie; 2023; Vol. 10; Nr 1-4; 28-31

K. Korzeniewski; Dziecko w podróży; Forum Medycyny Rodzinnej; 2014; tom 8; nr 4; 174-180

B. Maciejewska; Miejsce cynaryzyny i dimenhydrynatu w leczeniu zawrotów głowy; Lekarz POZ; 2022; 4; 283-288

Autor: mgr farm. Wojciech Ziółkowski