Dzień Ochrony Praw Dziecka

Każde dziecko na świecie ma prawo do szczęścia, bezpieczeństwa i rozwoju. Dzień Ochrony Praw Dziecka, który obchodziliśmy w Polsce 20 listopada, przypomina o tej fundamentalnej zasadzie, a także o konieczności troski o najmłodszych członków społeczeństwa. Data ta nie jest przypadkowa – właśnie tego dnia w 1989 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Konwencję o prawach dziecka, która do dziś jest najważniejszym dokumentem międzynarodowym regulującym prawa dzieci. W Polsce dzień ten ma szczególne znaczenie, ponieważ nasz kraj był jednym z inicjatorów powstania tej konwencji.

Cel i przesłanie Dnia Ochrony Praw Dziecka

Dzień ten jest okazją do refleksji nad tym, jak dzieci są traktowane w różnych częściach świata. Niestety, rzeczywistość nie zawsze odpowiada ideałom zapisanym w Konwencji. W wielu miejscach dzieci wciąż cierpią z powodu głodu, biedy, wojen czy dyskryminacji. Pracują ponad siły, zamiast chodzić do szkoły, a ich głosy są często ignorowane przez dorosłych. Nawet w krajach rozwiniętych dzieci bywają narażone na przemoc, zaniedbanie lub problemy związane z kryzysem psychicznym. Dzień Ochrony Praw Dziecka przypomina, że każdy z nas ma odpowiedzialność za poprawę tej sytuacji – od rodziców i nauczycieli, przez polityków, aż po całe społeczeństwo.

Ustawa Kamilkowa – pokłosie łamania praw dziecka w Polsce

"Ustawa Kamilkowa" to potoczne określenie dokumentu, który został wprowadzony w Polsce w celu wzmocnienia ochrony dzieci przed przemocą, zaniedbaniem i innymi formami krzywdzenia. Nazwa ustawy nawiązuje do tragicznej historii 8-letniego Kamila, który w 2023 roku zmarł w wyniku brutalnego pobicia przez ojczyma, przy jednoczesnym zaniedbaniu i braku interwencji dorosłych odpowiedzialnych za jego bezpieczeństwo. Jego śmierć wstrząsnęła opinią publiczną i uwypukliła poważne niedociągnięcia w systemie ochrony dzieci w Polsce, a przede wszystkim – społeczną znieczulicę, która aż nadto dobrze pokazuje, że wiele osób nie chce lub boi się wtrącać w sprawy sąsiadów, nawet jeśli miałyby one dotyczyć krzywdzenia najmłodszych.

Co daje “Ustawa Kamilkowa”?

“Ustawa Kamilkowa” wprowadziła zmiany mające na celu usprawnienie systemu interwencji w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia dziecka. Najważniejsze jej elementy to:

• większe uprawnienia służb społecznych – pracownicy socjalni i inni specjaliści zyskują możliwość szybszego działania w sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie przemocy wobec dziecka,
• zaostrzenie kar za przemoc wobec dzieci – w tym wprowadzenie surowszych sankcji prawnych dla sprawców przemocy fizycznej i psychicznej,
• obowiązek zgłaszania przypadków przemocy – osoby pracujące z dziećmi, takie jak nauczyciele, lekarze czy pedagodzy, mają ściśle określony obowiązek informowania odpowiednich organów o podejrzeniach krzywdzenia dziecka,
• lepsza współpraca instytucji – ustawa kładzie nacisk na poprawę koordynacji działań między policją, sądami, ośrodkami pomocy społecznej i innymi instytucjami odpowiedzialnymi za ochronę dzieci.

Wskazuje się także na jej gorsze strony, jak np. ograniczenie możliwości kontaktu osób spoza szkoły z uczniami bez uzyskania specjalnego dokumentu o braku wpisu do rejestru przestępstw na tle seksualnym. W wyniku tych obostrzeń rodzice uczniów pragnący udać się z klasą na wycieczkę lub poprowadzić w szkole lekcję, np. na temat swojego zawodu, muszą każdorazowo płacić za wystawienie stosownego dokumentu. Przepisy obowiązują od 15 lutego 2024 roku i dotyczą wszystkich osób zajmujących się wychowaniem, leczeniem, edukacją, wypoczynkiem osób małoletnich.