0
0,00 zł
Brak produktów w koszyku
Suma: 0,00 zł
z VAT

Do darmowej wysyłki brakuje 249,00 zł

Wiedza

Fentanyl - ratunek czy zguba naszych czasów?

Fentanyl to lek opioidowy o sile 60-100 razy większej od znanej wszystkim morfiny. Oznacza, to że posiadając leki z fentanylem dzierżymy w ręku niezwykle silny arsenał przeciwbólowy, który potrafi nieść ulgę pacjentom z najsilniejszymi bólami. Fentanyl to jednak również czarny bohater tej opowieści- poza swoim potencjałem przeciwbólowym, niesie również ryzyko uzależnienia. Fentanyl i jego pochodne zabijają rocznie blisko 100 tysięcy Amerykanów. Choć wydawało się, że problem opioidowy dotyczy głównie Stanów Zjednoczonych, fentanyl wkroczył również do nielegalnego obrotu w Polsce. W Żurominie, w województwie mazowieckim doszło do śmierci pięciu młodych osób po zażyciu fentanylu, zastosowanego w celach pozamedycznych i nie były to pierwsze zarejestrowane zgony z tego powodu. Cały czas trwa poszukiwanie kolejnych dilerów i możliwych siatek narkotykowych. Ministerstwo Zdrowia podejmuje dodatkowo kroki mające na celu uszczelnić legalną sprzedaż fentanylu w aptekach. Czy czeka nas opioidowa epidemia porównywalna z tą obserwowaną w USA?

Fentanyl dostępny jest dziś w Polsce na receptę- jest to również szczególny rodzaj recepty obejmujące leki narkotyczne. Wystawienie takiej recepty wymaga spełnienia określonych kryteriów formalnych- leki narkotyczne podlegają szczególnemu nadzorowi, jako preparaty o wysokim potencjale uzależniającym, jak również najczęściej fałszowane. Fentanyl w legalnym obrocie występuje głównie w dwóch postaciach- jako plastry z fentanylem oraz jako spray do nosa- stosowany w leczeniu tzw. bólów przebijających (ból, który pojawia się mimo zażywania stałych dawek leków przeciwbólowych). Rzadziej stosowany jest lek w postaci tabletek podjęzykowych, a w lecznictwie zamkniętym (głównie szpitale) używa się fentanylu w postaci roztworu do wstrzykiwań, zwłaszcza w czasie zabiegów operacyjnych. Nieporównywalnie silne działanie przeciwbólowe pozwala na zastosowanie fentanylu głównie w leczeniu ostrego i przewlekłego bólu- pourazowego, pooperacyjnego, a przede wszystkim bólu towarzyszącego chorobie nowotworowej.

Fentanyl ma jednak również drugie oblicze. Ten niezwykle silny lek opioidowy stał się przyczyną prawdziwej epidemii opioidowej, która zalała Stany Zjednoczone. Zbyt częste przepisywanie leków opioidowych pacjentom spowodowało lawinę uzależnień. Chorzy początkowo leczeni w klinikach i gabinetach lekarskich, na skutek postępującego nałogu zaczęli sięgać po fentanyl z nielegalnych źródeł, jak również inne narkotyki- głównie heroinę. Przyczyn kryzysu upatruje się w zbyt lekkim podejściu lekarzy do przepisywania opioidów (na bóle stawowe, bóle pourazowe, zwyrodnieniowe, a nawet bóle zębów czy bóle miesiączkowe), ale przede wszystkim agresywnej polityki firm farmaceutyczne. Firmy te (głównie Purdue Pharma) manipulowały faktami, danymi z badań oraz stwarzały wrażenie, że opioidy są lekami bezpiecznymi i wręcz stworzonymi do stosowania w każdym rodzaju bólu, bez istotnego ryzyka działań niepożądanych.

W Polsce fentanyl przepisywany jest najczęściej z powodu bólu nowotworowego- nie mamy również do czynienia z agresywnym markietingiem farmaceutycznym. Pojawia się jednak coraz więcej niepokojących doniesień o nielegalnym stosowaniu fentanylu oraz zgonach spowodowanych jego zażyciem. W listopadzie 2023 roku doszło do śmierci 19-latki po zażyciu fentanylu. Niedługo potem w Żurominie na Mazowszu ustalono, że zażywany “rekreacyjnie” fentanyl mógł być przyczyną śmierci nawet pięciu osób. Pod koniec maja 2024 roku zatrzymano tam dwie osoby podejrzane o handel tą substancją. Fentanyl, jak ustalono, był odzyskiwany z plastrów do postaci, którą następnie stosowano dożylnie. Lek był dystrybuowany za pośrednictwem paczkomatu.

Obecnie trwa ustalanie powiązań, w jaki sposób lek został pozyskany i kto był odpowiedzalny za wysyłanie paczek. Należy przypomnieć, że w Polsce nielegalne jest również przesyłanie leków dostępnych na receptę za pośrednictwem kuriera, paczkomatu lub innej formy sprzedaży wysyłkowej. Leki dostępne na receptę mogą byc wydawane tylko przez osobę do tego upoważnioną w aptece. W związku z zagrożeniem fentanylowym wojewoda mazowiecki Mariusz Frankowski zwołał zespół zarządzania kryzysowego. Zaostrzono również system kontroli recept narkotykowych- w Ministerstwie Zdrowia przedstawiany jest codzienny raport dotyczący realizacji recept na opioidy. Miejscem, które wymaga “uszczelnienia” jest wystawianie e-recept za pośrednictwem tak zwanych receptomatów. Powstałe w okresie pandemii COVID firmy proponują odpłatne konsultacje telemedyczne, które prowadzą często jedynie do wystawienia pożądanej przez pacjenta recepty. Nadzór nad tak prowadzonym leczeniem jest tylko fikcyjny, a pacjent (choć w tym przypadku zasadnie byłoby użyć raczej stwierdzenia- klient) pozostaje poniekąd anonimowy- dane, które przekazuję niekoniecznie muszą należeć do niego samego.

Sprzedaż fentanylu i innych opioidów kwitnie również na forach internetowych, choć policja regularnie tropi potencjalnych sprzedawców. Przez ostatnie kilkanaście miesięcy policja prowadziła 20 postępowań przygotowawczych związanych z fentanylem, w ich toku ustalono 22 podejrzanych. Policjanci zaznaczyli, że liczba prowadzonych w tych sprawach postępowań stanowią marginalny udział w całości rynku narkotykowego w Polsce. Tylko w 2023 roku policja wszczęła 37 728 postępowań ws. narkotyków.

Skąd jeszcze może pochodzić fentanyl na czarnym rynku? Zdarza się, że rodzinie osoby chorej, po śmierci pacjenta, pozostaje zapas leku. Takie zapasy powinny być utylizowane w aptece, tak by nie trafiły w niepowołane ręce, jak również nie dostały się w ręce najmłodszych. Z pozoru niewinne plastry z lekiem opioidowym mogą stać się przyczyną śmierci dziecka, dla którego dawka leku z plastra jest toksyczna.

Czy powinniśmy się obawiać epidemii opioidowej na miarę Stanów Zjednoczonych? Nauczeni doświadczeniem zza oceanu, wiemy już, że fentanyl powinien pozostać lekiem stosowanym jedynie w ograniczonych wskazaniach, przez ściśle określony czas.
Wydaje się jednak, że nie jesteśmy gotowi na stawienie czoła nowym wyzwaniem, jakie stawia przed nami zagrożenie opioidową falą. Nie są gotowe organy nadzoru, organy ściagania, ale też pracownicy medyczni na każdym szczeblu. Aby uszczelnić sprzedaż fentanylu i innych opioidów niezbędna jest współpraca wszystkich tych służb, a przede wszystkim zaś- świadomość narastającego problemu.

Bibliografia:

Zobacz inne w kategorii Wiedza

Strona wdoz.pl wykorzystuje pliki cookies w celu ułatwienia korzystania z serwisu oraz do celów statystycznych. Istnieje możliwość samodzielnego zarządzania plikami cookies w ustawieniach przeglądarki. Więcej informacji o plikach cookies znajduje się w Polityce Prywatności.

Odmawiam akceptacji
Akceptuję