Łuszczyca – co warto o niej wiedzieć?

Łuszczyca to przewlekła choroba skóry, ale jej objawy sięgają dużo głębiej. Choroba ta atakuje głównie tkankę najbardziej widoczną dla osób postronnych, przez co chory może zostać poddany społecznemu ostracyzmowi, a to może znacznie wpływać na stan jego psychiki. Dlatego 29 października obchodzony jest Światowy Dzień Chorych na Łuszczycę - inicjatywa ta ma za zadanie odkłamywać popularne mity związane z tą chorobą i zwiększać świadomość społeczną na jej temat.

Czym jest łuszczyca?

Łuszczyca to przewlekła choroba zapalna o charakterze ogólnoustrojowym. Cechą charakterystyczną tej choroby są zmiany skórne, które powstają wskutek nadmiernego rogowacenia się naskórka, przez co skóra pokrywa się srebrzystą łuską. Szacuje się, że na łuszczycę choruje 2 -3% populacji (mieszkańcy Azji i Afryki chorują z kolei rzadziej).

Wyróżniamy dwa typy łuszczycy:

• I typ jest trudniejszy do leczenia oraz daje cięższe objawy - objawia się przed 40 rokiem życia, często już w dzieciństwie i jest to najczęstszy typ łuszczycy u dzieci
• II typ pojawia się między 50 a 70 rokiem życia (jest to tak zwana łuszczyca dorosłych)

Uważa się, że przyczyny łuszczycy są różne: genetyczne, immunologiczne i środowiskowe. Dokładny mechanizm powstawania tej choroby nie jest jednak w pełni poznany.

Istnieje kilka odmian łuszczycy skóry. Najczęstsza (zdarza się nawet u ponad 90% pacjentów) to łuszczyca plackowata lub inaczej zwyczajna. Inne odmiany zdarzają się już dużo rzadziej, a są to:

• łuszczyca paznokci
• łuszczyca krostkowa
• łuszczyca owłosionej skóry głowy
• łuszczyca stawowa
• łuszczyca kropelkowa
• łuszczyca wysiękowa

Czy łuszczycą można się zarazić?

Jest to bardzo istotne pytanie, które zadają nie tylko pacjenci, ale także osoby zdrowe, mające częsty kontakt z osobą chorującą na łuszczycę. Trzeba więc bardzo wyraźnie podkreślić, że choroba ta nie jest zaraźliwa i nie jest możliwe zarażenie się nią przez kontakt bezpośredni jak podanie ręki, pływanie w tym samym basenie czy używanie tego samego ręcznika. Choroba ta nie bierze się również ze złej higieny. Jest to bardzo istotna kwestia, która powinna być szerzej rozpowszechniona, ponieważ świadomość i wrażliwość społeczna na ten temat może pomóc w lepszym traktowaniu pacjentów z łuszczycą, a co za tym idzie, zwiększyć ich komfort psychiczny. Dlatego, że wciąż niewiele osób wie o tym, że łuszczycą nie można się zarazić, więc wielu chorych czuje się stygmatyzowanych i dyskryminowanych z powodu choroby. Grozi to ich wykluczeniem z życia społecznego, a tym samym pogłębia dodatkowo depresję, która dość często jest chorobą towarzyszącą łuszczycy.

Jakie objawy daje łuszczyca?

Najbardziej typowym objawem łuszczycy są tworzące się na skórze czerwone grudki pokryte srebrzystą łuską, która może następnie odpadać. Powierzchnia skóry znajdująca się pod tymi łuskami jest błyszcząca, pokryta jakby woskiem. Jest to tak zwany objaw świecy stearynowej. Łuszczycy często towarzyszy przewlekły stan zapalny, a także takie choroby jak cukrzyca, miażdżyca, otyłość, choroba niedokrwienna serca, zawał serca czy udar mózgu.

Charakterystyczny dla łuszczycy jest też tak zwany objaw Koebnera, który towarzyszy tylko aktywnej postaci tej choroby. Polega on na tym, że zmiany łuszczycowe pojawiają się w miejscu drobnego nawet zadrapania naskórka po około 6 do 12 dni od uszkodzenia skóry.

Warto także pamiętać, że początki łuszczycy u dzieci mogą manifestować się licznymi, małymi wykwitami o średnicy kilku milimetrów, które pojawiają się nagle, często po 2 lub 3 tygodniach od zakażenia paciorkowcowego gardła i migdałków podniebiennych.

Jak leczyć łuszczycę?

Na wstępie tego akapitu trzeba od razu wyjaśnić, że łuszczyca jest chorobą nieuleczalną. Choroba może przechodzić w chwilowe stany remisji, które mogą trwać krócej lub dłużej. Kluczowym elementem leczenia jest łagodzenie objawów choroby. W tym celu stosuje się preparaty o działaniu miejscowym lub ogólnym.

Leki na łuszczycę

Do najskuteczniejszych leków o działaniu ogólnym należą:

• metotreksat
• retinoidy
• cyklosporyna A

Są to wszystko leki dostępne tylko na receptę i powinny być stosowane tylko pod ścisłą kontrolą lekarską. Są to bardzo silne substancje, które hamują nadmierny podział komórek, ich różnicowanie czy stan zapalny. Można je nabyć w aptece na receptę lekarską. Oddzielnie warto wspomnieć o możliwości leczenia biologicznego łuszczycy. W tym wypadku podaje się specjalistyczne leki biologiczne, które są podawane w iniekcjach dożylnych lub podskórnych. Jednak tego rodzaju preparatów nie można kupić w aptece ogólnodostępnej, a są dostępne tylko w ramach programów lekowych.

Do leków na łuszczycę do stosowania zewnętrznego zaliczymy przede wszystkim:

• glikokortykosteroidy
• cygnolinę
• dziegcie
• keratolityki z kwasem salicylowym lub mocznikiem

Poza glikokortykosteroidami pozostałe preparaty i maści na łuszczycę są dostępne bez recepty w każdej aptece. Dostępny bez recepty jest również hydrokortyzon, który jest co prawda glikokortykosteroidem, jednak wykazuje spośród nich najsłabsze działanie. Silniejsze preparaty z glikokortykosteroidami są dostępne tylko na receptę. Niestety nie można wskazać jednoznacznie, który z podanych preparatów będzie najskuteczniejszy, gdyż każdy organizm jest inny, postać oraz stopień zaawansowania łuszczycy może być różny i dlatego każdy pacjent inaczej reaguje na leczenie danym preparatem.

Oprócz stosowania skutecznych leków na łuszczycę pacjenci mogą stosować także fototerapię czy fotochemioterapię.

O czym warto pamiętać?

Łuszczyca jest chorobą trudną do leczenia. Często może przez dłuższy czas pozostawać w remisji, po czym atakuje z powrotem. Warto pamiętać, że niektóre sytuacje indukują czy wręcz nasilają objawy łuszczycy i takim czynnikiem jest na przykład stres. Do pozostałych czynników wzmacniających tę chorobę należą także alkohol, palenie tytoniu, niektóre leki, a także przebyte infekcje wirusowe i bakteryjne.

Kluczowe znaczenie ma także codzienna pielęgnacja skóry przy pomocy emolientów czy szamponów zawierających substancje o działaniu keratolitycznym. Warto także dbać o prawidłowe odżywianie stosując na przykład dietę śródziemnomorską, która jest bogata w kwasy omega- 3, czy dietę ubogokaloryczną, bogatą w warzywa i owoce. Wiele danych wskazuje, że taka zmiana nawyków żywieniowych poprawia nieco przebieg kliniczny łuszczycy, a także obniża ryzyko powikłań sercowo - naczyniowych.

Bibliografia:

• K. Romańska-Gocka; Farmakoterapia łuszczycy; Farm Pol; 2009; 65 (9); 647-654
• A. Neneman, Z. Adamski; Aspekty kliniczne i epidemiologiczne zaburzeń ogólnoustrojowych u chorych na łuszczycę; Forum Medycyny Rodzinnej; 2009; tom 3; nr 6; 447-453
• M. Stawczyk, A. Szczerkowska-Dobosz, O. Komorowska, M. Dobosz, A. Maciejewska-Radomska; Znaczenie diety w łuszczycy- przewlekłej układowej chorobie zapalnej; Forum Zaburzeń Metabolicznych; 2011; tom 2; nr 3; 205-212

Autor: mgr farm. Wojciech Ziółkowski