Łysienie – dlaczego powstaje? Objawy oraz leczenie.

5 sierpnia 2023 roku obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Alopecji, inaczej łysienia. Choć problem może nie być bardzo poważny, to jednak jest schorzeniem medycznym znacząco wpływającym na komfort i psychikę człowieka. Czy jest możliwa skuteczna terapia tego problemu? Czy domowymi metodami możemy powstrzymać wypadanie włosów?

Przyczyny łysienia plackowatego oraz innych rodzajów

Alopecja (z łaciny alopecia) to inaczej łysienie. Fizjologicznie człowiek może tracić około 100 włosów dziennie. Jednak gdy ta ilość jest większa i trwa przez dłuższy czas (powyżej kilku miesięcy) prowadzi to do łysienia. Wyróżnia się kilka różnych odmian jak na przykład najczęstsza odmiana- alopecia areata, czyli łysienie plackowate - choroba o podłożu autoimmunologicznym, czy też łysienie androgenowe o podłożu hormonalnym (dodatkowo istnieje rozróżnienie na łysienie androgenowe typu żeńskiego i męskiego).

Przyczyn łysienia może być wiele. Uwarunkowania genetyczne, hormonalne, choroby autoimmunologiczne, choroby nowotworowe, przyjmowane leki (szczególnie chemioterapia i inne formy zwalczania nowotworów), uwarunkowania środowiskowe, dieta czy styl życia. Istnieje też silny związek między stresem a wypadaniem włosów. Wielu pacjentów pyta często jak powstrzymać wypadanie włosów od stresu? Na tak postawione pytanie nie jest łatwo odpowiedzieć. Najprościej byłoby zlikwidować lub chociażby zminimalizować pierwotną przyczynę stresu, ale nie zawsze jest to możliwe. W takich wypadkach najlepszą metodą byłoby udanie się do specjalisty- psychologa lub psychiatry.

Dużo rzadsze, ale możliwe jest również wystąpienie łysienia plackowatego u dzieci. W takim wypadku zawsze konieczna jest wizyta u specjalisty.

Jakie badania przeprowadzić na wypadanie włosów

Gdy zauważymy, że włosy zaczynają wypadać nam garściami, a na głowie coraz bardziej widać gołą skórę pod włosami, warto przeprowadzić najpierw krótką diagnostykę zanim wdroży się jakiekolwiek leczenie. Jakie badania na wypadanie włosów przeprowadzić? Przede wszystkim warto najpierw wybrać się do specjalisty, najlepiej lekarza dermatologa, który może ocenić wizualnie stan skóry głowy i włosów i wykonać tak zwany test pociągania. Dodatkowo warto też ocenić stan paznokci. Jeśli występują na nich zmiany, czyli tak zwane paznokcie naparstkowate to może to świadczyć o poważniejszej postaci łysienia plackowatego.

Warto również zwrócić uwagę na możliwe internistyczne przyczyny wypadania włosów. W tym celu lekarz może zlecić takie badania, jak morfologa krwi z rozmazem, ferrytyna, oznaczenie poziomu żelaza, witaminy B12, kwasu foliowego czy witaminy D. Warto także sprawdzić poziom niektórych hormonów w organizmie.Jakie hormony zbadać przy wypadaniu włosów? Przede wszystkim TSH, Ft3 i Ft4. Jeśli zostaną stwierdzone nieprawidłowości- warto oznaczyć także wartości przeciwciał anty-TPO i anty-TG, a także wykonać badanie USG tarczycy celem wykluczenia autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (choroba Hashimoto). Jednak nie tylko hormony tarczycy mogą mieć wpływ na wypadanie włosów. Jeśli łysieniu towarzyszą zaburzenia miesiączkowania, problemy z utrzymaniem właściwej masy ciała czy inne niepokojące objawy konieczna może okazać się szersza diagnostyka endokrynologiczna uwzględniająca oznaczenia stężeń hormonów płciowych i przysadkowych.

Dodatkowym badaniem diagnostycznym jest także trichoskopia. Przy bardziej zaawansowanej chorobie można także wykonać biopsję czy refleksyjną mikroskopię konfokalną in vivo. Zanim jednak to nastąpi, można wybrać się do specjalisty zajmującego się typowo problemem z łysieniem- trychologa, który może wykonać badanie zwane trichogramem polegające na specjalistycznej ocenie cebulek włosa.

Leczenie całkowitego łysienia plackowatego

Ponieważ problem łysienia nie ma tak naprawdę jednej przyczyny - leczenie tej przypadłości nie jest łatwe, a samo postawienie diagnozy wymaga czasu.

W tym momencie za bardzo skuteczne leki na łysienie uznaje się preparaty do stosowania miejscowego. Największą popularnością cieszy się aktualnie minoksydyl, który można kupić w każdej aptece bez recepty w postaci płynu o zawartości 2% lub 5% substancji czynnej. Należy zwrócić jednak uwagę na stosowanie minoksydylu u pacjentów z nadciśnieniem- brak wyrównania ciśnienia jest przeciwwskazaniem do stosowania leku. Możliwe jest również zastosowanie maści na łysienie plackowate zawierających glikokortykosteroidy.

W przypadku wystąpienia łysienia androgenowego wdraża się odpowiednie leczenie doustne. W przypadku mężczyzn są to leki zawierające finasteryd czy dutasteryd. Z kolei w leczeniu łysienia androgenowego typu żeńskiego stosuje się odpowiednie blokery receptorów androgenowych w skojarzeniu z estrogenami. Jednak te metody leczenia mogą być wdrożone tylko za zgodą i pod kontrolą lekarza, zwłaszcza, że wszystkie te leki doustne są dostępne tylko na receptę. W czasie leczenia łysienia androgenowego konieczne jest zadbanie o skuteczną antykoncepcję- leki stosowane w tej terapii mają działanie teratogenne, czyli uszkadzające płód.

Domowe sposoby na łysinę

Nie każdy jednak chce od razu udać się do lekarza czy wdrażać kosztowne leczenie farmakologiczne. Jeśli włosy nie wypadają garściami, a widzimy jedynie, że są coraz bardziej przerzedzone to część osób woli spróbować starych, domowych sposobów na łysienie. Jedną z najbardziej popularnych jest wcierka z cebuli na włosy. Opinie o jej skuteczności są jednak podzielone. Większe uznanie posiada za to stosowanie czarnej rzepy na włosy. Znajduje ona zastosowanie nie tylko w domowej roboty wcierkach, ale także w profesjonalnych kosmetykach do włosów. Dużą popularnością cieszy się również zastosowanie olejów, zwłaszcza oleju rycynowego, jak również specyficzny model pielęgnacji włosów nazywany wśród internautów „włosingiem”, który uwzględnia indywidualne potrzeby włosów i skóry głowy.

Bibliografia:

• M. Kazimierczak, S. Bielecka-Grzela, A. Klimowicz; Łysienie androgenowe u kobiet jako problem estetyczny i psychologiczny; Roczniki Pomorskiej Akademii Medycznej w Szczecinie; 2008; 54; 3; 126-129
• Żaneta Żak; Łysienie plackowate – podłoże oraz leczenie; Kosmetologia Estetyczna; 2019; 4; vol 8; 513-515
• M. Tyszkiewicz, K. Pożarowska, A. Rosińska, M. Orczykowski; Farmakoterapia łysienia androgenowego – przegląd literatury; Journal of Education, Health and Sport; 2022; 12 (12); 152-157

Autor: mgr farm. Wojciech Ziółkowski