Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka – jakie są prawa dzieci i gdzie szukać pomocy, gdy są łamane?

Słynny lekarz i pedagog, Janusz Korczak, powiedział kiedyś: “nie ma dzieci – są ludzie”. Był on prekursorem ochrony praw dziecka oraz poszanowania dziecięcych potrzeb i chociaż dziś każdy z nas doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jak wielką opieką należy otaczać nasze pociechy, w wielu miejscach świata wciąż najmłodsi nie mogą liczyć na równe, sprawiedliwe traktowanie. Idealną okazją, by poszerzać wiedzę na ten temat, ale również na to, by po prostu uświadomić sobie, że to właśnie dzieci są naszym największym skarbem, o który koniecznie trzeba dbać, jest 20 listopada, czyli Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka.

Konwencja o prawach dziecka i jej zapisy

Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka został ustanowiony 20 listopada – jest to bowiem rocznica uchwalenia Konwencji o prawach dziecka, przyjętej właśnie tego dnia, w 1989 roku, przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Dokument ten określa podstawowe obowiązki zarówno opiekunów, jak i instytucji państwowych wobec najmłodszych, ale przede wszystkim zawiera katalog praw oraz wolności przysługujących dzieciom. Te zaś zostały sformułowane w oparciu o szeroko rozumiane dobro dzieci, ich równość, respektowanie praw rodziców, a także reguły pomocy państwa.

Wśród podstawowych praw dziecka, zawartych w Konwencji, należy wymienić:

• prawa cywilne, w tym np. do życia, rozwoju, tożsamości, wolności, nietykalności osobistej, swobody myśli, wyrażania własnych poglądów, wychowania w rodzinie czy ochrony przed przemocą,
• prawa socjalne, obejmujące choćby odpowiedni poziom życia, ochronę zdrowia i możliwość wypoczynku,
• prawa kulturalne oraz polityczne – dostęp do edukacji, dóbr kultury, informacji, pokojowego stowarzyszania się, a także znajomość swoich praw.

Konwencja o prawach dziecka obowiązuje we wszystkich krajach świata (choć Stany Zjednoczone, mimo podpisania, nie ratyfikowały jej).

Ochrona praw dzieci w Polsce i na świecie

Obchody Międzynarodowego Dnia Praw Dziecka to okazja do świętowania uchwalenia kluczowego dokumentu, jakim jest Konwencja o prawach dziecka, a zarazem do zwiększania świadomości społecznej na temat ich łamania. W wielu krajach podstawowe wolności najmłodszych wciąż są naruszane; w Polsce również nierzadko dochodzi do przemocy wobec nich. Fundamentalne znaczenie ma więc zarówno ochrona prawna, jak i otaczanie naszych pociech odpowiednią opieką na co dzień oraz okazywanie im przywiązania, szacunku, zrozumienia.

Łamanie praw dziecka – gdzie szukać pomocy?

Warto jednocześnie wiedzieć, gdzie zgłaszać przypadki naruszania praw dzieci, a także uświadamiać je same, że mogą liczyć na wsparcie. W sytuacjach zagrożenia należy oczywiście niezwłocznie skontaktować się z policją, pogotowiem lub strażą pożarną; świadkowie przemocy w rodzinie mogą zaś zadzwonić na “Niebieską Linię” pod numerem 801 120 002. Anonimowe wsparcie dla rodziców czy opiekunów zapewnia natomiast linia pomocy psychologicznej 800 100 100.

Dzieci mogą także informować o swoich problemach samodzielnie, kontaktując się np. z całodobowym Dziecięcym Telefonem Zaufania Rzecznika Praw Dziecka pod numerem 800 12 12 12 albo poprzez czat na stronie czat.brpd.gov.pl. Trzeba również wspomnieć o działającym przez 24 godziny, 7 dni w tygodniu telefonie zaufania dla dzieci i młodzieży: 116 111.

Nie ma nic ważniejszego niż dbanie o dobro naszych dzieci – otaczajmy je więc odpowiednią opieką na co dzień, reagujmy na ich krzywdę i nie pozwalajmy im zapominać, jak wiele dla nas znaczą.