Światowy Dzień Cukrzycy – najważniejsze informacje o chorobie i profilaktyce

Światowy Dzień Cukrzycy obchodzi się 14 listopada, w rocznicę urodzin Fredericka Bantinga, którego badania, prowadzone wraz z asystentem Charlesem Bestem, doprowadziły do odkrycia insuliny. Święto zostało ustawione w 1991 roku przez Międzynarodową Federację Diabetologiczną oraz Światową Organizacją Zdrowia, by zwiększać świadomość na temat przyczyn, objawów, a także metod leczenia cukrzycy. Szacuje się, że obecnie jest obchodzone przez ok. 350 milionów ludzi z całego świata. Co jeszcze warto wiedzieć o Światowym Dniu Cukrzycy oraz samej chorobie?

Temat przewodni Światowego Dnia Cukrzycy

Co roku ustala się temat przewodni Światowego Dnia Cukrzycy. W poprzednich latach skupiano się na kwestiach takich jak wpływ choroby na rodziny, działania profilaktyczne czy dostęp do opieki diabetologicznej. Temat przewodni na 2023 rok to „Cukrzyca: znaj ryzyko, bądź odpowiedzialny”. Tegoroczna edycja ma za zadanie skierować uwagę społeczeństwa na czynniki mogące doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu II, a także sposobów przeciwdziałania pogłębianiu się tej choroby.

Czym jest cukrzyca i jakie są jej objawy?

Cukrzyca to choroba metaboliczna, która zaburza wydzielanie lub działanie insuliny, co powoduje zwiększenie poziomu stężenia glukozy we krwi. Do jej typowych objawów zaliczamy:

• zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej (tzw. kwasica ketonowa),
• częstsze oddawanie moczu (wielomocz),
• wzmożona skłonność do zakażeń skóry i błon śluzowych,
• zwiększone pragnienie (polidypsja),
• odwodnienie o umiarkowanym nasileniu, jak również wynikające z niego osłabienie oraz senność.

Typowe objawy najczęściej pojawiają się przy cukrzycy typu I – charakteryzującej się bezwzględnym niedoborem insuliny, występującej zwykle u dzieci, młodzieży, dorosłych przed 30. rokiem życia. Występująca częściej u nieco starszych osób, a także rozwijająca się wolniej cukrzyca typu II, zazwyczaj wykryta zostaje w badaniach przesiewowych, gdyż początkowo nie daje ona żadnych niepokojących sygnałów albo są one nieznaczne.

Szczególną odmianą jest cukrzyca ciążowa. Pojawia się u ciężarnych, głównie w wyniku podwyższonego stężenia estrogenów, progesteronu, laktogenu łożyskowego i prolaktyny, które są hormonami blokującymi działanie insuliny na tkanki. Najczęściej ustępuje po porodzie, lecz może pojawić się ponownie przy kolejnych ciążach. Zwiększa też ryzyko wystąpienia otyłości lub cukrzycy u dziecka.

Krótko o profilaktyce i leczeniu cukrzycy

W większości przypadków cukrzyca jest uwarunkowana wieloczynnikowo. Oznacza to, że pojawia się w wyniku jednoczesnego występowania wielu czynników genetycznych oraz środowiskowych. Profilaktyka jest możliwa w przypadku typu II, a obejmuje działania takie jak:

• regularne badania przesiewowe,
• prowadzenie aktywnego trybu życia,
• utrzymywanie prawidłowej wagi ciała,
• picie odpowiedniej ilości wody,
• ograniczanie spożycia niezdrowych przekąsek, jak również przetworzonej żywności.

W leczeniu cukrzycy typu I konieczne jest stosowanie insuliny, natomiast w przypadku typu II leki oraz metody są dobierane indywidualnie (a także zmieniane wraz z postępem lub regresem choroby).

Warto zwracać uwagę na to, jak się czujemy i prowadzić zdrowy tryb życia, by uniknąć rozwoju cukrzycy albo innych chorób. W przypadku pojawienia się niepokojących objawów zawsze należy skonsultować się z lekarzem.